Blog

Co robić w przypadku opryszczki?

Kelemen József
Kelemen József
21.02.2025 10:57

Bolesne pęcherze na wargach, twarzy lub innych częściach ciała. Większość osób kojarzy wirus opryszczki tylko z tymi problemami skórnymi, jednak istnieje o wiele więcej rodzajów wirusa opryszczki, niż moglibyśmy przypuszczać. Niektóre typy wirusów opryszczki mogą powodować nawet choroby układu nerwowego. W dzisiejszym artykule zapoznamy się z rodziną wirusów opryszczki, a także nie zabraknie omówienia metod leczenia.

 

Rodzaje wirusów opryszczki

Wirusy opryszczki należą do wirusów DNA, co oznacza, że wykorzystują enzymy komórki gospodarza do transkrypcji swojego materiału genetycznego (DNA). Najbardziej znane to wirus opryszczki typu I i typu II (HSV-1 i HSV-2),1,2 ale należy do nich również:

  • wirus varicella zoster (HHV-3), który powoduje ospę wietrzną (lub półpasiec u dorosłych),5
  • wirus Epstein-Barr (HHV-4), który powoduje „chorobę pocałunkową” (mononukleozę),6
  • wirus cytomegalii (HHV-5), który powoduje gorączkę, bóle głowy i gardła, a także objawy wątroby,7
  • infekcja HHV-6, która wywołuje „trzydniową gorączkę” (roseola infantum),8
  • oraz wirus opryszczki małpiej, który przenosi się przez ugryzienie małpy.9

Czy wirus opryszczki naprawdę jest nieuleczalny?

Nasz artykuł będzie dotyczył wyłącznie wirusów opryszczki typu I i II, które mają wspólną cechę: po dostaniu się do organizmu pozostają w układzie nerwowym przez wiele lat. Oznacza to, że używając nerwów czuciowych, wirus wędruje z miejsca zakażenia do zwojów nerwowych. W przypadku opryszczki wargowej: trafia do zwoju trójdzielnego, a w przypadku opryszczki narządów płciowych: do zwoju krzyżowego. Tam wirus przechodzi w stan „uśpienia” (latentny), a układ odpornościowy gospodarza nie jest w stanie go całkowicie usunąć. Dlatego stwierdzenie, że wirusy opryszczki typu I i II są w rzeczywistości nieuleczalne, jest prawdziwe. Czasami w organizmie ponownie się aktywują, jednak częstotliwość i intensywność nawrotów można zmniejszyć za pomocą odpowiedniego leczenia.

 

Jaka jest różnica między wirusem opryszczki typu I a typem II?

Kiedy myślimy o opryszczce, na myśl przychodzą objawy wywołane wirusem HSV-1. Charakterystyka HSV-1:1

  • Jest związany z opryszczką wargową (czyli opryszczką oralną), ale istnieją także inne problemy wywołane przez wirus HSV-1 (ogólnie znanych jest x typów).
  • Podczas nawrotu opryszczki wargowej mogą pojawić się bolesne pęcherze na wargach, wokół ust oraz w jamie ustnej.
  • Rozprzestrzenia się przez kontakt skórny, na przykład podczas całowania, lub poprzez wspólne używanie sztućców czy szklanek.
  • Rzadko, wirus może przenieść się na narządy płciowe przez kontakt oralno-genitalny.
  • Zwykle zakażenie ma miejsce już w dzieciństwie lub młodym wieku.
  • Większość ludzi na świecie (65-90%) jest nosicielami tego wirusa.
  • Nawroty opryszczki są zazwyczaj rzadsze i często związane ze stresem, chorobami lub ekspozycją na promieniowanie UV.

Wirus HSV-2 jest głównie odpowiedzialny za wywoływanie opryszczki narządów płciowych. Charakterystyka HSV-22:

  • Powoduje owrzodzenia i bolesne pęcherze na narządach płciowych, wokół odbytu oraz na pośladkach.
  • Rozprzestrzenia się głównie przez kontakt seksualny.
  • Choć rzadko, może również powodować objawy oralne (w wyniku kontaktu oralno-genitalnego).
  • Najczęściej dochodzi do zakażenia podczas aktywności seksualnej.
  • Jest mniej powszechny, ale częstszy wśród osób aktywnych seksualnie (około 11-20% populacji światowej jest zakażonych).
  • Nawroty mogą występować często, szczególnie w pierwszym roku po pierwotnym zakażeniu.

Wspólną cechą obu grup wirusów jest sposób leczenia oraz reakcja na leczenie (choć HSV-2 jest bardziej podatny na nawracające zakażenia). Lekarz zazwyczaj przepisuje leki przeciwwirusowe, takie jak acyklowir lub walacyklowir.

 

Dlaczego wirus opryszczki może ponownie się aktywować?

Ogólnie można powiedzieć, że każdy czynnik, który osłabia lub nadmiernie obciąża układ odpornościowy, może stworzyć warunki do aktywacji wirusa opryszczki. Czynniki te nazywamy "wyzwalaczami" (ang. triggers) i w przypadku wirusów HSV-1 oraz HSV-2 większość z tych "wyzwalaczy" jest wspólna, ale istnieją również wyzwalacze specyficzne dla danego wirusa. Oczywiście, predyspozycje danej osoby do nawrotów również mają duży wpływ na to – oznacza to, że silniejsze "wyzwalacze", takie jak stres czy choroby drastycznie osłabiające układ odpornościowy, nie zawsze wywołają nawrót. Z drugiej strony, w niektórych sytuacjach nawet najmniejszy "wyzwalacz" może wystarczyć do aktywacji wirusa.

 

Częste „wyzwalacze” w przypadku obu wirusów3

  1. Stres i wyczerpanie: fizyczny i psychiczny stres udowodniono, że osłabia układ odpornościowy. Osłabiony układ odpornościowy stwarza warunki do namnażania się wirusa. Na przykład presja w pracy, brak snu, problemy w związku mogą stanowić podstawy do nawrotu opryszczki. Te przeklęte wirusy opryszczki mają „rozum”, prawda? Wiedzą, kiedy najlepiej się rozwijać! Stresowi towarzyszy także bezsenność oraz fizyczne wyczerpanie, które dodatkowo osłabiają układ odpornościowy i znacznie przyczyniają się do ponownej aktywacji wirusa.
  2. Choroba lub osłabiony układ odpornościowy: Każda inna infekcja, taka jak grypa lub przeziębienie, może również wywołać nawrót. Choroby przewlekłe lub stany osłabienia odporności (np. HIV, chemioterapia) zwiększają ryzyko nawrotów. Niektóre leki mogą drastycznie osłabić układ odpornościowy, takie jak kortykosteroidy (środki przeciwbólowe) i leki immunosupresyjne (leki stosowane w chorobach autoimmunologicznych).
  3. Zmiany hormonalne: Wahania hormonów, które zachodzą w trakcie cyklu menstruacyjnego, mogą zwiększyć prawdopodobieństwo nawrotu opryszczki. Szczególnie spadek poziomu estrogenu ma taki wpływ, ale również w czasie ciąży mogą wystąpić epizody opryszczki.
  4. Światło słoneczne (promieniowanie UV): Promieniowanie UV, takie jak opalanie się lub korzystanie z solarium, często wywołuje objawy HSV-1 (w tym opryszczkę wargową).
  5. Urazy: Uszkodzenia skóry lub błon śluzowych (np. golenie, operacje, oparzenia) mogą również sprzyjać nawrotom wirusa opryszczki. W przypadku wirusa HSV-2 uszkodzenia wokół narządów płciowych stanowią „wyzwalacze”, podczas gdy w przypadku HSV-1 są to rany wokół ust.

 

Ponadto istnieją również „wyzwalacze” specyficzne dla danego wirusa.

W przypadku HSV-1: „opryszczka wargowa” często występuje w wyniku przeziębienia lub niskiej temperatury. Dlatego nazywa się ją „zimnymi ranami”. Pęknięcia warg spowodowane wietrzną lub suchą pogodą również mogą wywołać nawrót wirusa HSV-1.

W przypadku HSV-2: kontakt seksualny, szczególnie intensywny lub długotrwały, może powodować podrażnienia, które aktywują wirusa HSV-2. Wąska, słabo wentylowana odzież również może sprzyjać rozwojowi wirusa opryszczki.4

Porady dotyczące stylu życia w celu zapobiegania opryszczce:

Unikaj stresu: Techniki relaksacyjne, joga lub medytacja mogą pomóc w redukcji stresu.

Zwracaj uwagę na dietę: Zrównoważona dieta, bogata w witaminy, minerały i antyoksydanty, może wspierać twój układ odpornościowy. Spoiler: unikaj spożywania nasion!

Używaj kremu z filtrem: Aby zapobiec opryszczce wargowej wywołanej promieniowaniem UV, stosuj balsam do ust z filtrem UV.

Śpij wystarczająco: Odpowiedni wypoczynek jest niezbędny dla zdrowia układu odpornościowego.

 

Co robić, jeśli już pojawi się problem?

Po pierwsze i najważniejsze, należy stosować się do zaleceń lekarza i korzystać z zaproponowanej przez niego terapii. Główne „siły” w leczeniu wirusa opryszczki to leki przeciwwirusowe (w postaci kremu lub tabletek). Dodatkowe terapie wspomagające i suplementy diety nie zastępują żadnego leku, ale mogą wspomagać proces gojenia i zmniejszać częstotliwość nawrotów. Zatem poniższe sugestie Vitamin360 nie zastępują żadnej terapii lekarskiej.

 

Lizyna w leczeniu opryszczki

Wirus opryszczki potrzebuje aminokwasu L-argininy do swojego rozmnażania. Natomiast aminokwas L-lizyna jest transportowany do miejsc docelowych przez tę samą białkową transporterkę – czyli L-lizyna „konkuruje” z L-argininą o dostęp do transportera. Różnica między nimi polega na tym, że podczas gdy arginina sprzyja rozmnażaniu się wirusa opryszczki, lizyna tego nie robi.10

Lizyna może pomóc w przypadku ostrej opryszczki: w tym celu warto stosować ją w wyższych dawkach. Badania wykazały, że w przypadku ostrej opryszczki tylko wyższe dawki, wynoszące 3000 mg, okazały się skuteczne. To minimalna i maksymalna skuteczna dawka w takich przypadkach. Nie warto przekraczać tej dawki, ponieważ nadmiar lizyny może sprzyjać powstawaniu kamieni nerkowych.

Lizyna może również pomóc w zapobieganiu nawrotom: jeśli masz skłonność do opryszczki, stosowanie 1000 mg lizyny dziennie może zmniejszyć częstotliwość nawrotów. Badania uznały stosowanie 1000 mg lizyny za bezpieczne nawet przy jej codziennym stosowaniu przez rok. Dla osób z chorobami nerek stosowanie lizyny nie jest zalecane (ponieważ może sprzyjać tworzeniu się kamieni nerkowych), dlatego przed długotrwałym stosowaniem należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

Ponadto lizyna może być szczególnie skuteczna, gdy jej spożycie jest połączone z dietą ubogą w argininę. W Vitamin360 nie mówimy, abyś na zawsze zapomniał o poniższych produktach, ale w przypadku ostrych infekcji, aby szybciej je przezwyciężyć, warto umieścić na liście zakazanych poniższe produkty bogate w argininę:

  • Pestki dyni
  • Nasiona słonecznika
  • Migdały
  • Nerkowce
  • Orzechy włoskie
  • Orzechy laskowe

Ponadto skup się na produktach bogatych w lizynę, takich jak produkty mleczne, ryby i chude mięso.

 

Inne suplementy na zapobieganie i leczenie

Ogólnie można powiedzieć, że każdy składnik wzmacniający układ odpornościowy może poprawić częstotliwość nawrotów wirusa opryszczki oraz przyspieszyć proces rekonwalescencji. Najsilniejsze substancje wzmacniające układ odpornościowy i przeciwwirusowe to:

  1. Witamina C15: czyli podstawowy składnik wzmacniający układ odpornościowy, który dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym może pomóc odciążyć układ odpornościowy. Ponadto, dzięki roli w produkcji kolagenu, może wspierać szybszą regenerację skóry.
  2. Cynk16: Cynk odgrywa ważną rolę nie tylko w odpowiedzi immunologicznej, ale także w regeneracji skóry.
  3. Witamina D14: wspiera układ odpornościowy i redukuje stany zapalne. Szczególnie zimą warto ją uzupełniać.
  4. Propolis: naturalna substancja produkowana przez pszczoły, znana ze swoich właściwości dezynfekujących, a także może wspomagać szybsze gojenie ran opryszczkowych. W niektórych badaniach wykazano, że ma efekty porównywalne z popularnym lekiem na opryszczkę (acyklowirem)12. Dlatego obok lizyny warto zaopatrzyć się w alkoholowy ekstrakt propolisu Natur Tanya S., który można stosować zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie! Jak w przypadku każdego wyciągu roślinnego, warto robić przerwy w stosowaniu kropli propolisowych.

 

Podsumowanie

Opryszczka jest nieprzyjemnym, ale uleczalnym i możliwym do zapobieżenia stanem.

Jeśli dążymy do zapobiegania, warto stosować wysokiej jakości i kompleksowy suplement diety, taki jak GAL+ Multivitamin. Biorąc pod uwagę jego wpływ na kamienie nerkowe, po konsultacji z lekarzem warto rozważyć przyjmowanie L-Lizyny Now Foods w niskiej dawce (500-1000 mg).

W przypadku ewentualnych nawrotów warto zwiększyć dzienną dawkę lizyny do 3000 mg. Okresowe stosowanie Natur Tanya S. Alkoholowych Kropli Propolisowych wewnętrznie może pomóc w leczeniu nawrotów wirusa opryszczki. Ponadto skutecznie poprawia komfort związany z zaostrzeniami choroby.

Jeśli wirus opryszczki pojawia się często pomimo przestrzegania zaleceń, należy koniecznie skonsultować się z lekarzem w celu opracowania indywidualnego planu leczenia.